Zadania i cele

Neue Deutsche Biographie (NDB) wydawana przez Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften informuje w zwięzłych, solidnie naukowo opracowanych artykułach o nieżyjących już osobach, które poprzez swoje osiągnięcia miały znaczny wpływ na społeczeństwo, politykę, ekonomię, naukę, postęp techniczny i kulturę.

Dla niemieckiego obszaru językowego i kulturowego NDB, wydawana przez fachowców z imiennie podpisanymi oryginalnymi artykułami, jest od dziesięcioleci tym zasadnczym biograficznym leksykonem.

NDB obejmuje okres od wczesnego średniowiecza do współczesności i postępuje w porządku alfabetycznym. Od 1953 ukazało się dla alfabetycznego zasiegu „A – Tecklenborg” 25 tomów zawierających ponad 21 700 życiorysów dla pojedynczych osób (ze szczegółowymi danymi genealogicznymi, wykazami dzieł i opracowań, materiałami źródłowymi i portretami) oraz rodzin wraz ze szczegółowym skorowidzem w każdym tomie. Całość dzieła z dalszymi 3 500 artykulami w czterech tomach ma być zakończona do roku 2017. Tom 25 („Stadion – Tecklenborg”) zostanie w lutym 2013 opublikowany. Tom 26 (2015) przewiduje sie zakończyć nazwiskiem „Vogel”.

Już w latach 1875 do 1912 Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften wydała Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) w 56 tomach (przedruk 1967-1971, wersja internetowa wszystkich artykułów dostępna przez Bayerische Staatsbibliothek), pierwszy do dnia dzisiejszego często używany leksykon dla niemieckiego obszaru językowego. NDB nawiązuje do ADB, ale jest samodzielnym dziełem z oryginalnymi artykułami opracowanymi według odpowiednego najnowszego stanu badawczego. Wybór artykułów jest surowszy, sposób ich prezentacji zwięźlejszy, przez genealogiczny wstęp jak również skorowidz dzieł i opracowań artykuły są przejrzyściej ułożone. Artykuły o rodzinach dawają możliwość krótkiej charakterystyki na tle szerszego kontektstu tych osób, którym nie były dedykowane pojedyncze artykuły. Wszystkie artykuły ADB zostały w skorowidzu NDB uwzględnione. Koncepcja NDB ustaliła naukowe standardy, według których się biograficzne leksykony w kraju i za granicą kierują.

Po roku 1945 projekt nowego biograficznego leksykonu popierali historycy Walter Goetz i Otto Graf zu Stolberg-Wernigerode. Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften wspierała i zapewniała pomoc. W roku 1949 wydawnictwo Duncker & Humblot przejęło prace drukarskie i dystrybucję. Inaczej niż w ADB, którą prawie wyłącznie Rochus von Liliencron redagował, NDB wyposażono w redakcję z pełnoetatowymi pracownikami i stałym sekretariatem w Monachium. Hrabia Stolberg był w latach 1950-68  pierwszym głównym redaktorem. Jego następcy to: Walther Bußmann (1968/69), Fritz Wagner (1969-87), Karl Otmar Frhr. v. Aretin (1987-98), Hans Günter Hockerts (1998-2012), Maximilian Lanzinner (2013) od stycznia 2014 Hans-Christof Kraus.

W skład redakcji NDB wchodzi wydawca i obecnie pięciu dalszych naukowych redaktorów, którzy są odpowiedzialni dla poszczególne dziedziny, specjalista od cyfrowych edycji i EPD oraz dwóch współpracowników dla  dokumentacji, biblioteki i sekretariatu. Odpowiedzialni redaktorzy wybierają wysoko kwalifikowane osoby do opracowań poszczególnych artykułów i sprawują pieczę aż do oddania ich do druku.

Od roku 2010 artykuły NDB są też sukcesywnie publikowane na stronach Deutsche Biographie online www.deutsche-biographie.de. Kooperacja Deutsche Biographie, Bayerische Staatsbibliothek i innych instytucji badawczych i dokumentacyjnych zmierzać będzie do zbudowania centralnego historyczno-biograficznego systemu informacji.

Wyznaczone cele NDB nie zmieniły się od jej początków. Dąży się do szerokiego zapisu historyczno-biograficznych danych z całego niemieckiego obszaru językowego i kulturowego. Pojedynczy artykuł obejmuje średnio ¾ strony leksykonu i może przedstawić też ważne szczegóły biograficzne oraz kwestie historycznego przyporządkowania i krytycznej oceny. Genealogiczne informacje służą społeczno historycznemu zaszeregowaniu i zawierają wskazówki o krewnych odgrywających ważną rolę w życiu publicznym. Obszerne skorowidze zapewniają dostęp do każdego pojedynczego tomu NDB. Ewidencja źródeł oraz wykaz dzieł i opracowań dostarczają wiele informacji do dalszych badań.

 

Bazą wyjściową dla pracy redakcji jest ciągle uzupełniana dokumentacja, która zawiera wiecej niż 150 000 nazwisk. Główna kartoteka jest od marca 2010 r. w znacznym stopniu dygitalizowana. Główne biograficzne dane oraz numery identyfikacyjne z Gemeinsame Normdatei (GND) będą wprowadzone do Deutsche Biographie. Redakcja NDB poprzez systematyczną i ciągłą analizę fachowej literatury, bibliografii i cyfrowych mediów oraz informacji od szerokiego kręgu specjalistów utworzyła własne biograficzne archiwum jako bazę danych dla jej dalszej pracy.

Całkowity skorowidz wszystkich artykułów ADB i NDB został kumulowany popieraniem przez Deutsche Forschungsgemeinschaft i jako kooperacja z Bayerische Staatsbibliothek. Ta baza danych jest dostępna w Internecie (od 2001 r.) i na CD-ROM (od 2003 r., 4 wydanie 2010 r.) oraz jako część europejskiego Biographie-Portal (od lipca 2009 r.). W ramach Deutsche Biographie nadal aktualizuje i rozszerza się skorowidz nazwisk (obecnie ponad 120 000 osób względnie 140 000 nazwisk). Od lutego 2010 jest też całkowity tekst (XML) artykułów ADB i NDB (do tomu 24 „Schwarz - Stader”) pod www.deutsche-biographie.de wolno dostępny.

Dalsze informacje odnośnie koncepcji i układu artykułów NDB zawierają zarządzenia dla autorów, które na żądanie można otrzymać w redakcji.

Sporządzono: 3. 7. 2014

Tłumaczenie: Gabriele Mühlenhoff

DNB / Buchhandel